Если вы хотите передохнуть от чтения новостных лент, вы попали по адресу. Ниже – рассказ беларуского писателя Альгерда Бахаревича. Он о самом простом в жизни: о парикмахерских. И не только беларуских, но и о турецких, и французских.
«Цяпер я стрыгуся ў турэцкім барбэршопе на Glacisstraße за 24 эўра – добрае, таннае месца, знайсьці цырульніка за меншую цану насамрэч вельмі складана. Валодаюць цырульняй бацька і сын з Стамбула, яны ж і працуюць нажніцамі і машынкай. Дый ня толькі гэтымі прыладамі. Перадапошні візыт быў по поўнай праграме: пастрыгшы мяне і падраўняўшы бараду і бровы, сын прапанаваў бясплатна папрацаваць над маім носам і вушамі.
Што ж, да таго, што туды засунуць гарачы чорны воск і будуць эфэктна вырываць яго зь мяне, калі ён астыне, я быў маральна гатовы. Некалі ў Гамбургу я хадзіў да турэцкага майстра ў Санкт-Георгу – той запальваў адмысловыя палачкі і імкліва праводзіў імі па маіх нязвыклых да вогненных працэдур вушах. Вось гэта і праўда быў цырк.
У турэцкіх цырульнях трэба трымаць вуха востра, нават калі ў ім гарачы воск. Бо майстры будуць імкнуцца задаволіць цябе па максымуме. Калі не спыніць, зробяць у 10 разоў больш за тое, што ты прасіў. І кіруюцца яны звычайна сваімі ўяўленьнямі пра прыгажосьць. І ўсё ж турэцкія цырульні я люблю... Люблю за кантраст з маім досьведам. За небясьпечныя лёзы. За пах моцнай кавы і хмары парфумы, за акцэнт, за тое, што не разумею, пра што перамаўляюцца майстры... За мімавольны арыенталізм і за шчырую дабразычлівасьць.
У Парыжы ў 2016 я стрыгся толькі аднойчы, недалёка ад бульвару дэ Мажанта – але так удала, што апісаў свой паход да цырульніка ў «Бэзавым і чорным». Малады, змрочны араб у скураной куртцы, зь цёмнымі кругамі пад вачыма, з агромністай барадою, увесь час перапытваў: «Вэры гуд?». Гэта былі адзіныя словы, якія ён ведаў па-ангельску. Ён даў рады за 10 хвілін і ўзяў усяго 10 эўра. Я тады рыхтаваўся да паходу грунтоўна – вывучыў некалькі фраз па-француску. Не дапамагло. Але на ягонае радаснае фінальнае: «Вэры гуд?» – я шчыра адказаў: «Вэры!».
Наогул, мужчынам-цырульнікам я раней ня надта давяраў. Неяк яны рухаюцца дзіўна, няма жаночай плястыкі, адна няўпэўненасьць у дотыках. Вялікае выключэньне, вядома – Сяргей Календа. Вось хто майстар сваёй справы, вось хто музЫка і творца. Сяргей мяне некалі і стрыг, і ўпершыню фарбаваў (гэта быў мой першы досьвед гульні з колерам) – і калі я і магу параіць нейкага супэрцырульніка ў Менску, дык толькі яго. Але гэта не рэкляма. Гэта проста ўспаміны пра цырульні...
Першая цырульня ў маім жыцьці месьцілася на Партызанскім праспэкце, прыпынак Катоўскага, адразу каля прыпынку, побач з камісіёнкай. Я пачаў туды езьдзіць сам недзе ў 1986... Можа, там і дагэтуль стрыгуць, ня ведаю. Туды я ўвахадзіў са страхам. Я ў той час баяўся любых чалавечых натоўпаў – пачынаючы ад колькасьці ў 2 чалавекі. Я ж быў мізантроп і трошкі такі сабе аўтыст. А тут трэба сядзець у кампаніі незнаёмых, вясёлых, гаваркіх маладых жанчын і суворых рабочых МАЗ. І адказваць, і аддавацца ў чужыя рукі. Дый трэба было яшчэ даехаць ад Шабаноў да Аўтазаводу.
Потым я стрыгся і ў Шабанах, там, дзе аўтобуснае кальцо. Затым, у дзевяностыя, я адрасьціў сабе хаер. Потым зноў пастрыгся – на Трактарным.
Яшчэ была цырульня на другім паверсе нейкага дзіўнага будынку на Шарыках, там яшчэ нядаўна быў сэканд-хэнд. Я любіў хадзіць стрыгчыся ў свой працоўны час. Прыходзіш на працу раніцай з адной фрызурай, а пад канец працоўнага дня вяртаешся зь іншай.
Апошнія гады ў Менску я хадзіў у розныя «Цірюльнікі» і плаціў там 5,50. То бок менш за 2 эўра, а гэта значыць, у Грацы я плачу за стрыжку больш чым у 10 разоў больш. А яшчэ мяне пачынаючы з 2013-га ня раз стрыгла жонка. Настрой узяць у рукі машынку і нажніцы ў яе быў не заўсёды. Аднойчы я вырашыў, што хопіць прасіць і турбаваць занятага чалавека, няхай лепш добры верш перакладзе – зраблю ўсё сам. Паглядзеў пару відэа – нічога складанага. Узяў машынку. Атрымалася ўсё цудоўна. Я прыйшоў паказацца Юлі. «Хм, – сказала яна. – Павярніся». Мая патыліца была выстрыжаная такімі мудрагелістымі узорамі, што ні адзін мастак не паўторыць. Давялося Юлі выпраўляць маё мастацтва.
Юля стрыгла мяне і падчас сёлетніх лакдаўнаў – пасьля таго, як сама мінулай зімой пастрыглася так неверагодна коратка, нібы хацела вынішчыць вакол сябе ўсё зло. Гэта быў моцны пратэсны акт – і адначасова акт самаачышчэньня. Зрэшты, ёй вельмі пасавала – калі ў чалавека прыгожы чэрап (мы любілі тады гэта паўтараць), можна хоць цалкам пагаліць галаву, усё роўна будзе файна.
Калі мы жылі ля Асмалоўкі, я хадзіў у «Цырульнік» каля кінатэатра «Мір». Там працавала такая цікавая жанчына – працуючы над маім ужо зусім не густым валосьсем, яна расказвала пра скафандры для цырульніц, што захоўваюцца на таемных падземных складах, і пра тое, што ў яе ў лёгкіх кіляграм чужых валасоў – то бок мы, кліенты, павольна забіваем яе за свае 5,50, і пра містычны бок яе прафэсіі... Яна так мяне натхніла, што ў «Апошняй кнізе пана А.» зьявілася казка «Сівы волас».
Апошнія месяцы ў Менску я езьдзіў у цырульню на Дуніна-Марцінкевіча. Тыя самыя 5,50. Радыё і жудасныя ў сваёй нармальнасьці бясконцыя жаночыя размовы, пах поту і парфумы, пыхлівы дзед справа, прышчавы юнак зьлева... Дух флірта і безнадзейнасьці, канвэер і чакалядка на століку побач з нажніцамі.
Звычайная танная менская цырульня заўсёды трохі нагадвае раённую паліклініку. Турэцкая цырульня падобная да мужчынскага клюбу, дзе табе абавязкова прапануюць гарбату з драбочкам цукру і дзе ты мусіш прачытаць кароткую лекцыю пра Беларусь, а на сьцяне вісіць тэлевізар, у якім «Бэшыкташ» гуляе супраць «Галатасарая», і дзе цябе так радыя бачыць, нібы чакалі гадамі гэтай унікальнай магчымасьці абрэзаць табе сівыя пасмы.
Аднойчы ў Менску я працаваў Таемным госьцем для 34mag – і ўпершыню наведаў модны барбэршоп. І там мне прапанавалі віскі! Добрая была ідэя. Кожнага разу, выпраўляючыся стрыгчыся – і ня важна, на іншую вуліцу ці проста ў ванны пакой – я ведаю, што гэта будзе прыгода. Я ўсьміхаюся, я хвалююся, я рыхтуюся да таго, што сьвет зноў павернецца да мяне нечаканым бокам. І думаю пра тое, што валасоў на галаве усё менш – а значыць, трэба пасьпяшацца. Хутка варыянтаў для творчасьці на галаве застанецца зусім мала – але пакуль што форма яшчэ здольная ўратаваць зьмест».